Buitenlandse webwinkels – welke rechter is bevoegd?

Uit onderzoek van internetbetalingsbedrijf Paypal blijkt dat buitenlandse webwinkels in trek zijn bij Nederlandse consumenten, zo las ik op nu.nl. Maar wat als de aankoop een miskoop blijkt te zijn?

De vraag welke rechter over het geschil moet oordelen is niet eenvoudig te beantwoorden, met rechtsonzekerheid tot gevolg.
De vraag welke rechter bevoegd is, moet (uitzonderingen daargelaten) worden beantwoord aan de hand van de zogenoemde EEX-Verordening. Daarin staat dat de consument bij zowel de rechter van de woonplaats van zijn wederpartij (de webwinkel) als bij de rechter van zijn eigen woonplaats terecht kan. (art. 16 lid 1). Voorwaarde is echter wel dat de webwinkel “commerciële of beroepsactiviteiten ontplooit in de lidstaat waar de consument woonplaats heeft, of dergelijke activiteiten met ongeacht welke middelen richt op die lidstaat, of op meerdere staten met inbegrip van die lidstaat, en de overeenkomst onder die activiteiten valt.” (art. 15 lid 1). Als aan deze voorwaarde niet is voldaan, moet de consument zich wenden tot de rechter in het land waar de webwinkel is gevestigd.

Hoe bewijs je dat aan deze voorwaarde is voldaan? Volgens het Hof van Justitie moet worden nagegaan of, vóór het sluiten van de overeenkomst met de consument, uit de website van de webwinkel bleek dat deze was gericht op de lidstaat waar de consument woont. Daarbij kunnen – kort gezegd – alle omstandigheden van het geval van belang zijn (HvJ 7 december 2010, C-585/08. C-144/09, Pammer/Alpenhof).

De vraag welke rechter moet oordelen over een geschil tussen een consument en een webwinkel is dus niet eenvoudig te beantwoorden. Mijn inschatting is dat deze rechtsonzekerheid tot veel rechtszaken met uiteenlopende resultaten zal leiden. Rechtspraak is mensenwerk en rechters zullen verschillend oordelen over welke omstandigheden doorslaggevend zijn. Dit is voor zowel Nederlandse webwinkels die aan buitenlandse consumenten verkopen als voor Nederlandse consumenten die van buitenlandse webwinkels kopen risicovol. Zij dienen er rekening mee te houden dat de vraag welke rechter over een geschil oordeelt niet vooraf kan worden beantwoord.