Onderwijs: de WWZ, het wachtgeld en de transitievergoeding per 1 juli 2016

Let op: deze informatie geldt alleen voor het Bijzonder Onderwijs en niet voor ambtenaren in het Openbaar Onderwijs.

Per 1 juli 2016 zijn er in de sectoren PO, VO en MBO nieuwe cao-afspraken gemaakt voor de financiële aanspraken bij ontslag. De werknemers hebben bij ontslag recht op een nieuwe (versoberde) Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling én op de transitievergoeding. De werknemers kunnen tijdelijk nog kiezen (overgangsrecht in de cao’s) voor de Bovenwettelijke werkloosheidsregeling zoals die tot 1 juli 2016 gold, maar dan wel met aanpassingen en zonder een recht op transitievergoeding. Voor 1 juli 2016 ingegane uitkeringen blijven ongewijzigd in stand en worden verlengd tot de AOW-leeftijd.

Per 1 juli 2016 zijn er dus verschillende aanspraken bij ontslag mogelijk met verschillende uitkomsten afhankelijk van de individuele situatie (leeftijd, duur dienstverband bij de werkgever, duur dienstverband in het onderwijs) van de werknemer. Het nieuwe systeem is ingewikkeld. Het is voor werkgevers en voor werknemers van belang om deskundig advies in te winnen.

A. Tot 1 juli 2016: oude systeem zonder transitievergoeding op grond van het Overgangsrecht.

De Wet Werk en Zekerheid is per 1 juli 2015 ingevoerd. Met deze wet werd het wettelijk recht op een transitievergoeding geïntroduceerd. De transitievergoeding is een eenmalige vergoeding bij het einde van de arbeidsovereenkomst, als die ten minste 24 maanden heeft geduurd. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk het aantal maanden dat de arbeidsovereenkomst heeft geduurd en de leeftijd van de werknemer bij ontslag (jonger of ouder dan 50 jaar). Er is geen recht op een transitievergoeding als er sprake is van ernstig verwijtbaar gedrag door de werknemer.

De Wet Werk en Zekerheid regelt ook dat de duur van het recht op WW wordt verkort van maximaal 38 maanden naar maximaal 24 maanden.

In de onderwijssectoren bestond tot 1 juli 2016 nog geen recht op een transitievergoeding, behalve bij ontslag na langdurige ziekte. Op grond van het Besluit Overgangsrecht Transitievergoeding gingen immers de bestaande Bovenwettelijke Werkloosheidsregelingen (het wachtgeld) in de verschillende cao’s nog tot 1 juli 2016 voor op de transitievergoeding. De cao-partijen moesten er daarom voor zorgen dat de onderwijs-cao’s per 1 juli 2016 zouden worden aangepast aan de WWZ/transitievergoeding, om te voorkomen dat een werknemer na 1 juli 2016 aanspraak zou maken op én de “oude” Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling én de transitievergoeding.

B. Per 1 juli 2016: wettelijk recht op transitievergoeding. Bovenwettelijke Werkloosheidsregelingen in de onderwijs-cao’s (behalve cao HBO) zijn aangepast.

In de afgelopen maanden hebben cao-partijen in het onderwijs afspraken gemaakt voor de per 1 juli 2016 geldende nieuwe cao’s PO, VO, MBO en HBO. In de cao’s PO, VO en MBO (dus nog niet in de cao HBO) is de bestaande Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling aangepast aan de Wet Werk en Zekerheid en het recht op de transitievergoeding. Ook hebben cao-partijen in de genoemde drie cao’s (niet in de cao HBO) de WW-duur weer verlengd naar maximaal 38 maanden; dit wordt wel het herstel van het derde WW-jaar genoemd.

C. Wat houden de cao-wijzigingen van de Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling per 1 juli 2016 in?

Per 1 juli 2016 geldt een nieuw regime voor de Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling in de cao’s PO, VO en MBO met recht op een transitievergoeding. Daarnaast kan men in bepaalde situaties nog kiezen voor overgangsrecht, zonder transitievergoeding.

Bovenwettelijke uitkeringen die al voor 1 juli 2016 zijn ingegaan veranderen niet, behalve dat zij doorlopen (met een in de cao PO gewijzigd percentage) tot de AOW-gerechtigde leeftijd in plaats van de leeftijd van 65 jaar.

C1. De nieuwe Bovenwettelijke Werkloosheidsregelingen per 1 juli 2016 mettransitievergoeding.

De nieuwe Bovenwettelijke Werkloosheidsregelingen in de cao’s PO, VO en MBO die per 1 juli 2016 zijn gaan gelden, zijn soberder qua hoogte en duur dan voorheen. De wijzigingen in de diverse cao’s lijken op elkaar, maar zijn op onderdelen toch ook verschillend. Naast deze nieuwe Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling heeft de werknemer bij ontslag recht op de wettelijke transitievergoeding. Let op dat de transitievergoeding alleen berekend wordt over de duur van het dienstverband bij de (laatste) werkgever waar het ontslag plaatsvindt. Voor de rechten op de Bovenwettelijke Werkloosheidsuitkering wordt gekeken naar alle aantal gewerkte jaren in onderwijs.

C2. Ook na 1 juli 2016 is bij ontslag nog een Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling zonder transitievergoeding mogelijk.

De mogelijkheid om na 1 juli 2016 te kiezen voor een Bovenwettelijke Werkloosheidsuitkering zonder transitievergoeding is als volgt geregeld:

• Als er een vaststellingsovereenkomst is gesloten tussen de werkgever en de werknemer voor 1 juli 2016 op basis waarvan de arbeidsovereenkomst eindigt in de periode tussen 1 juli 2016 en 31 december 2016, dan blijft – indien de werknemer dat wenst en partijen dat afspreken –  de “oude” tot 1 juli 2016 geldende Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling van kracht. In deze situatie is geen recht op de transitievergoeding, maar partijen mogen deze wel overeenkomen.
• Werknemers kunnen nog een bepaalde periode (VO en MBO gedurende 5 jaar, PO gedurende ruim 2 jaar) kiezen voor de “oude” Bovenwettelijke Werkloosheidsregeling met aanpassingen, mits er een vaststellingsovereenkomst wordt gesloten. Ook in deze situatie bestaat geen recht op een transitievergoeding, maar mogen partijen deze wel overeenkomen.

Beëindiging van de arbeidsovereenkomst na langdurige ziekte.

Indien de werkgever de arbeidsovereenkomst beëindigt na langdurige ziekte, is de transitievergoeding verschuldigd, ook in het onderwijs. Werkgevers(organisaties) hebben hiertegen geprotesteerd en veel werkgevers gaan om die reden niet tot ontslag over, maar laten het dienstverband slapen.

Minister Asscher heeft inmiddels een wetswijziging aangekondigd. Deze houdt in dat de werkgever, waarschijnlijk vanaf 1 januari 2018, de in geval van ontslag na langdurige arbeidsongeschiktheid verschuldigde transitievergoeding, kan verhalen op het Algemeen Werkloosheidsfonds (AWF). Wellicht gaat dit met terugwerkende kracht gelden, maar dat is nog niet bekend. Deze regeling zal naar verwachting betekenen dat de verschuldigde premie voor het AWF zal worden verhoogd.

Deskundig advies bij ontslag

Op basis van de nieuwe onderwijs-cao’s zijn er verschillende financiële scenario’s mogelijk na ontslag, met en zonder transitievergoeding. Het is zowel voor de werkgever als voor de werknemer van belang om in geval van voorgenomen beëindiging van de arbeidsovereenkomst de verschillende scenario’s in kaart te brengen en door te rekenen en de onderhandelingspositie te bepalen.

Voor advies of rechtsbijstand kunt u met mij contact opnemen op telefoonnummer: 030-231 80 60. Zie ook de website: www.berculo.nl